İstanbul Barosu'na kayıtlı olan Avukat Mehmet Genç, mezun olduğu tarihten bu yana avukatlık mesleğini aralıksız olarak sürdürmektedir. İstanbul Barosu bünyesinde kurduğu avukatlık bürosuyla Ceza Hukuku, Miras Hukuku, Gayrimenkul Hukuku, Bilişim Hukuku başta olmak üzere birçok hukuk alanında avukatlık faaliyeti göstermektedir.
Devamını Oku
Türkiye Cumhuriyeti'nde ateşli silah ruhsatları, temel olarak silahın nerede bulundurulabileceği veya taşınabileceği esasına göre iki ana kategoriye ayrılır. Bu ayrım, ruhsat sahibinin yetkilerini ve uyması gereken kuralları belirler.
Silah ruhsatları, kullanım kapsamı ve geçerlilik süresi açısından ayrılır. Bulundurma ruhsatı sahibi, silahını yalnızca ruhsatta belirtilen mesken veya işyeri sınırları içinde tutabilir; bu adres dışına çıkarılması ruhsat ihlali sayılır. Taşıma ruhsatı ise kanunda belirtilen özel şartları taşıyan kişilere, silahı sürekli olarak üzerinde taşıma yetkisi verir. Her iki ruhsat türü de standart olarak beş yıllık süre için düzenlenir ve bu sürenin sonunda, ilgili şartların devam etmesi koşuluyla yenilenmesi zorunludur.
Silah ruhsatı alma sürecinde, özellikle taşıma ruhsatı için, başvuru sahibinin mesleği ve maruz kaldığı can güvenliği riski temel belirleyici kriterlerdir. Mevzuatla önceden tanımlanmış bazı meslek grupları (üst düzey yöneticiler, emekli kamu görevlileri vb.), görevlerinin doğası gereği taşıma ruhsatı alma hakkına sahip olabilir. Ancak, bu gruplara dahil olmayan vatandaşlar için taşıma ruhsatı almanın tek yolu, kendilerinin veya ailelerinin can güvenliğinin somut ve ciddi bir tehdit altında olduğunu resmi belgelerle ispat etmektir. Bu durum, başvuru sahibinin ikamet ettiği yerdeki Mülki İdare Amiri'nin takdiri ile oluşturulan komisyonlarca titizlikle değerlendirilir.
Ruhsat başvurusunda bulunacak her vatandaşın öncelikle şu temel şartları sağlaması gerekir:
Başvuru türüne göre (bulundurma veya taşıma) ek belgeler istense de, genel olarak sunulması gereken temel belgeler şunlardır:
Silah ruhsatı başvurusunun kabul edilmesi için, başvuru sahibinin yasal uygunluğunu gösteren üç temel şartın sağlanması zorunludur. Adli sicil belgesi ile 6136 sayılı Kanun'da belirtilen yüz kızartıcı veya terör gibi yasaklayıcı suçlardan hükümlü olunmadığı kanıtlanmalıdır. Silah taşımaya veya bulundurmaya engel teşkil edecek akli ya da fiziki bir rahatsızlığın bulunmadığı ise, devlet hastanelerinden alınan, "Ateşli Silah Ruhsatı Almasında Sakınca Yoktur" ibareli sağlık kurulu raporu ile ispatlanır. Son olarak, ruhsat işlemlerinde yetkili birimin belirlenmesi ve bulundurma adresinin tespiti için Yerleşim Yeri Belgesi ve kimlik tespiti için biyometrik fotoğraf sunulması gerekir.
Silah ruhsatı alma süreci, ruhsat türüne bakılmaksızın, başvuru sahibinin devlete ödemesi gereken zorunlu harçlar ve çeşitli masrafları içerir. Bu maliyetlerin en büyüğü, Harçlar Kanunu uyarınca genellikle beş yıllık süre için peşin ödenen ve miktarı her yıl Maliye Bakanlığı tarafından güncellenen silah ruhsatı harcıdır. Buna ek olarak, zorunlu sağlık kurulu raporu için hastaneye ödenen bir ücret, ruhsat kartının basım bedeli ve zorunlu silah eğitim kursu masrafı bulunur. Ayrıca, silahla birlikte alınacak mermiler için de yıllık olarak ayrı bir mermi ruhsat harcı ödeme yükümlülüğü mevcuttur.
Silah ruhsatı başvuruları, İlçe Emniyet/Jandarma tarafından incelenir ve son karar mülki idare amiri tarafından verilir; taşıma ruhsatlarında ise özel bir komisyon değerlendirme yapar. Silah ruhsatı reddi en yaygın nedenleri arasında, 6136 sayılı Kanun'da belirtilen terör veya yüz kızartıcı gibi yasaklayıcı suçlardan hükümlü olmak, sağlık kurulu raporuyla tespit edilen ruhsat almaya engel bir psikolojik/fiziksel rahatsızlığın bulunması veya 21 yaşını doldurmamış olmaktır. Taşıma ruhsatlarında ise, can güvenliği riskinin somut delillerle yeterince ispatlanamaması da önemli bir red gerekçesidir. Başvurusu reddedilen kişi, red kararının tebliğinden sonra yasal süre içinde İdare Mahkemesi'ne başvurarak karara itiraz edebilir.
Arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması silah ruhsatı alma sürecinin en önemli aşamasıdır. Bu soruşturma, sadece kişinin adli sicil ve arşiv kayıtlarını incelemekle kalmaz; aynı zamanda terör, organize suç örgütleri ve devletin güvenliğine karşı faaliyet gösteren yapılarla olan ilişkilerini de derinlemesine araştırır. Soruşturma, kişinin alkol/uyuşturucu bağımlılığı geçmişini ve kamu düzenini bozmaya yönelik eylemlerini de değerlendirir. ("Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Süreçleri" başlıklı makalemize buradan ulaşabilirsiniz.)
Silah ruhsatı başvurusunda, kişinin ruhsat alma hakkını tamamen ortadan kaldıran mutlak yasaklayıcı şartlar bulunmaktadır. Bunların başında, 6136 sayılı Kanun'da belirtilen terör, yüz kızartıcı suçlar veya uyuşturucu ticareti gibi suçlardan kesinleşmiş hükümlülük gelmektedir ki, bu durum hak yoksunluğu yaratır. Ayrıca, silahın kontrolsüz kullanım riskini engellemek amacıyla, kişinin alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı test ve muayenelerle tespit edilirse, başvuru reddedilir. Son olarak, zorunlu sağlık raporu silah ruhsatı kapsamında yapılan incelemelerde, kişide kontrolsüz öfke, şiddet eğilimi veya psikiyatrik bir rahatsızlığın tespit edilmesi, ruhsat almasına engel teşkil eden bir diğer mutlak ret nedenidir.
Silah ruhsatı alma süreci, başvurunun yapıldığı andan ruhsatın düzenlenmesine kadar geçen çeşitli idari aşamalardan oluşur. Bu süreçte geçirilen zaman, güvenlik soruşturmasının detayına ve idari birimlerin iş yoğunluğuna göre değişkenlik gösterebilir.
Silah ruhsatı alma süreci, başvurunun yapıldığı andan ruhsatın düzenlenmesine kadar geçen çeşitli idari aşamalardan oluşur ve ortalama 2 ila 4 ay sürebilir. Süreç, öncelikle zorunlu sağlık raporu ve eğitim sertifikası gibi belgelerin teminiyle başlar; ardından ikamet edilen yerdeki emniyet/jandarma birimine dilekçe ile resmi başvuru yapılır ve ruhsat harcı ödenir. Sürecin en uzun kısmı, kişinin terör,suç ve kamu düzeni riski açısından detaylıca incelendiği, 1 ila 3 ay süren güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması'dır. Soruşturmanın olumlu sonuçlanmasıyla dosya mülki idare amiri tarafından nihai olarak onaylanır ve başvuru sahibine ruhsat kartı teslim edilir. Olumsuz sonuçlanması durumunda ise red kararına karşı İdare Mahkemesi'ne itiraz yolu açıktır.
Silah ruhsatı başvurusunda eksik veya hatalı belge tespit edilirse, Ruhsat Birimi başvuruyu hemen reddetmek yerine, başvuru sahibine bu eksiklikleri gidermesi için yazılı bildirimle ek süre tanır. Tanınan bu ek süre içinde talep edilen belgelerin teslim edilmemesi durumunda, başvuru dosyası işleme konulmaz veya ret kararı verilir. Bu, hem zaman hem de maliyet kaybına yol açacağından, bildirimi takiben belgelerin hızla tamamlanması sürecin aksamaması için kritik öneme sahiptir.
Silah ruhsatı başvurusunun Mülki İdare Amirliği tarafından reddedilmesi durumunda, başvuru sahibi bu idari karara karşı yasal yollara başvurabilir. İlk olarak, red kararının tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gün içinde kararı veren idarenin bir üst makamına idari itiraz hakkı kullanılabilir. İdari itirazın reddi veya idarenin 60 gün içinde cevap vermemesi halinde ise, kişi, kararı veren idarenin bulunduğu yerdeki İdare Mahkemesi'ne 60 gün içinde iptal davası açmalıdır. Bu dava, idarenin red kararının hukuka aykırı olduğu iddiasıyla açılır ve mahkeme tarafından kararın yürütmenin durdurulması talebiyle birlikte incelenmesi istenebilir.
İdari dava silah ruhsatı başvurusunun reddine karşı açılabilmesi için, mahkeme tarafından incelenen zorunlu usul şartları bulunmaktadır. En kritik şart, red kararının ilgili kişiye tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gün içinde davanın yetkili İdare Mahkemesi'nde açılmış olmasıdır; aksi halde dava süre aşımı nedeniyle reddedilir. Ayrıca, dava konusu işlemin idarenin nihai ve kesin bir kararı olması ve davacının bu işlem nedeniyle doğrudan, kişisel ve meşru bir menfaatinin ihlal edilmiş olması gerekir.
İdari bir işlemin iptal davasında yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için, iki şartın aynı anda gerçekleşmesi zorunludur. Bunlar; iptali istenen idari işlemin açıkça hukuka aykırı olduğunun mahkemece görülmesi ve bu işlemin uygulanmaya devam etmesi halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğma ihtimalinin bulunmasıdır.
Silah ruhsat yenileme iptal süreçleri, ruhsatın yasal geçerliliğini korumak için hayati öneme sahiptir. Ruhsatlar, genellikle 5 yıllık süre için düzenlenir ve sürenin bitimine en az altı ay kala güncel sağlık raporu ve adli sicil kaydı ile yenileme (temdit) başvurusu yapılmalıdır. Süresinde yenilenmeyen ruhsatlar geçersiz hale gelir ve idari para cezası riski doğurur. Ruhsat alındıktan sonra yasaklayıcı yeni bir suçtan hüküm giyilmesi veya psikiyatrik engel tespiti durumunda ise ruhsat idarece iptal edilir.
Silah ruhsatlarının geçerliliğini sürdürmek için, beş yıllık sürenin dolmasına en az altı ay kala süre uzatma başvurusu zorunludur. Süresinde yapılmayan yenileme, idari para cezası ve müsadere riski doğurur. Ruhsat alındıktan sonra dahi, ruhsat şartlarının devam edip etmediğini denetlemek amacıyla kolluk kuvvetleri tarafından düzenli kontrol ve denetimler yapılır; bu denetimlere uyulmaması ruhsatın iptaline yol açabilir.
Silah ruhsatının iptaline yol açan temel nedenler, ruhsat alındıktan sonra yasaklayıcı yeni bir suçtan hüküm giyilmesi, sağlık şartının kaybedilmesi veya ruhsata aykırı kullanım durumlarıdır. Ruhsat sahibi, bu idari iptal kararına karşı hukuki savunma hakkına sahiptir; kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde önce idari itiraz yapmalı, ardından itirazın reddi halinde İdare Mahkemesi'nde iptal davası açarak kararın hukuka aykırı olduğunu kanıtlamaya çalışmalıdır.